Testament van Raas van Grevenbroek, heer van Mierlo en Binderveld, voor de schepenen van Mierlo
Anno. 1532 29 september (St. Michielsdag)
Wy Pieter van Brussel, Wilhem Aert Costers, Hendrick Rutthen, Willem Snoecx, Berthout sGreven Roover, Aert Roovers ende Joost van Gheyswinckel, schepenen binnen der heerlickheyt van Mierle, doen cont een ygelyck ende certificere voor de warachte waerheyt datt voor ons commen is joncker Raes van Grevenbroeck, heere van Mierle ende van Bilrevelt, goet van verstande ende zynen sinne wel machtich wesende,
ende heefft voor ons schepenen vors. syne vuyterste wille gemackt ende geordineert van alle zyne goederen hem van Godt almachtich verleent wesende, ende dat vuyt crachte van seeckere opene briffven van octroij ons heeren ’s keysers als hertoghe van Brabant, hem daerop verleent wesende opden achtienden september int jaer ons Heeren dusent vyffhondert ende sessentwintich, onderteeckent Proest ende behorlyck besegelt.
Inden yersten heefft de vors. joncker Raes wederroepen alle andere dispositien ende vuytersten will die hy voor date van desen ennichsints heefft gemackt, willende dat dit gegenwerdich testamente van werde gehouden worden voor alle richteren, beyde gheestelyck ende werlyck, nyettegenstaende daer inne ennege clausule ofte andere termynen offte solemniteijten van rechten vergheeten offte andersins vuytgelaten waren.
Maeckt ende besetth oversullicx de fabrique van Sinte Lamberti binnen Luidick voor zyn onwetent onrechtverdich goet eenen kuervorst gulden eens te geven.
Noch mackt hy den cloosteren vande vier biddende ordenen hunnen statie binnen dese parochie hebbende ellicken een mudde roggen nae zyne doot eens te geven.
Ende will dat men alle zyne bewysselycke schulden van zyne gereetste guederen yerst en vorall aff betale sonder ennege vuytstel, fraude offte simulatie. Ende by alsdan daer ennege schulden waren nyet wel bewysselyck dan ennichsints apparent, will datme die selleve oock betalen sal alsoo datter zyn siele aff ontlast mach worden metten costen van synen vuytvart ende andere kercke rechten, wellicke vuytvart men doen sall binnen ses weecken nae synen doot.
Noch en begeert tselleve met groote oncosten ende pomperyen volbrocht te worden dan stillickens nae verheys synen stamme ende qualiteijt als adelickerwyse toestaet sonder meer.
Ende wilt dat daer op geroepen werden zyne naeste vrienden inden lande van Luyck ende Brabant, mitsgaders zynen scholt, schepenen, lathen, molderen ende andere syne dienaren medt twee offte drije omliggende heeren van naeste dorpen ende de pastooren aldaer, begerende ten dage van zyne vuytvart gespynt te worden voor die porte vanden casteele van Mierle de arme menschen aldaer commende ses mudden gebacken broots ende deylen die aldaer, ende daer toe elcken armen menschen die daer sullen commen eenen halleve stuyver gelts, opdat zy Godt voor zyne siele bidden.
Will oock datme eenen tyt van vier jaren terstont nae zyne doot jarlycx eens doe backen drye mudden roggen der mate van Mierle in brode, ende die te spynden den armen voor de poorte vanden vors. casteele, ende salme de vorseyden rogge halen ende heffen op die hoeffve des hoeffven daer Anthonis Verhoeven nu op woent, ende dat op den yersten witten donderdach nae synder doot, ende soo vervollegens die vors. drye jaren. Item datme terstont nae zyne doot eenen termyn van ses jaren, den eenen nae den anderen volgende, besorghen sal alle jaren dyen vors. tyt gedurende de brueders van de observanten tot Weert eene goede tonne herrincks, ende daer voor sellen dieselleve broeders de vors. tyt durende een weeck misse voor zyn siele doen ende memorie voor hem houden.
Item maeckt den vorseyden testateur vuyt crachte vanden vors. octroij Jannen van Grevenbroeck, zyne vuntpeeteren, den wettegen soone van joncker Franchois van Grevenbroeck, des testateurs broeder, die heerlickheyt van Mierle met alle hare ende leege jurisdictie, met den slothe van Mierle, allen ende eenen ygelycken henne toebehorten, waranden, gruyten, chynsboecken, leenboecken, vischeryen, nyet vuytgescheyden, gelyckerwys die vors. testamentmacker die ten deele vercregen heefft ende ten deele is gemackt ende aenbestorven van zyne neffve wylen heer Jan Dickbier, grave van Meghen ende heeren van Mierle, gelyckerwys die vors. testamentmacker dieselleve oock verheffven heefft ende te leene ontfangen vande keyserlycke majesteyt als hertoghe van Brabant, met twe hoeffven, deen de Neerhoeve gehieten ende dander die hoeve te Nuwenhuijssen genampt, met die wintmolens ende watermolens op Coll ende alle hunne toebehorten, met noch sestien mudden roggen die hy testateur iarlycx hefft vuyt die watermolens van Opwetthen binnen der heerlickheyt van Nunen, met allen den bescheeden daer aff zynde; noch een huys ende erffenisse gelegen tot Mierle aenden Boome, dwellick hy testamentmacker vercregen heefft van Lenert Gobels, om alle de vors. goederen erffelyck nae de doot des vors. testamentmackers te besitthen, behoudelyck dat myn vors. neeffken nae zyne doot de vors. goederen sal moeten laten succederen op zyne wettege kynderen offte rechte erffgenamen, ende ingevall hy egheen kynderen en creech op syne andere broeders offte susters die alsdan int leven sullen bevonden worden offte andersints op henne kynderen ende rechte erffgenamen.
Des wilt ende ordineert de vors. testamentmacker dat zijnen vors. neffve joncker Franchois van Grevenbroeck, vader vande vors. Jan, de vors. heerlickheyt ende goederen regeren sal alsoo lange hy leefft tot meeste profyte zyns soons vors. off den ghenen dye alsdan van zyne andere kynderen vande vors. jonckeren Fransen leven alle, behoudelyck dat mans voor vrouwe hoiren sullen gaen inde heerlickheyt ende thuys van Mierle mett henne toebehorten vors.
Des begeert den vors. testamentmacker datme Bonaventura zynen naturlycken soone laete zyn leven lanck bedienen het schoutentampt van Mierle nae doetgaen vanden yegenwordegen schoutentht!, ende datme hem laete alsdan behouden die coeren ende bruecken van vier ende een halleve ponden ende daer onder aen denselleven mede mackende alsullicken huys ende erff als dieselleve nu ter tyt besittende is, gelegen binnen dese parochie van Mierle aent Cruys in het dorp, met noch twe buendere bempts geheten den Nuwen bempt, die nu in huere heefft Willem Sanders. Ende begeert dat den vors. Bonaventura vry sal zyn syn leve lanck vande gruijte van het bier dwellick hy mochte vuyttappen tot zynen huysse, dan nyet over tghene hy mochte met die tonne vercoopen. Item mackt ende besedt den vors. testamentmacker om seeckeren dienst hem gedaen ende andere redenen hem daertoe moverende Barbara Mertens dochter een jarlijcxe ende erffelycke renthe van twelliff Carolus guldens, twintich stuyvers voor ellicken gulden gereckent, te losstaende met twe hondert gulden ende vyffentwintich nae vuytwysen der schepenen briffven hierop gemackt synde, wellicke rente nu geldende is Hildegont weduwe wylen Mathys die Vleminck, erffelyck nae die doot des vors. testamentmackers te hebben ende haren vrijen wille daermede te doen sonder toedoen van ymanden.
Noch soo mackt hy ende besetth mitsdesen in crachte van octroy Anna zyne naturlycke dochter, verweckt by de vors. Barbara Mertens, een iaerlycxe ende erffelycke renthe van vyfftich carolus gulden, den gulden tot XX stuyvers gereckent, jarlycx te heffen ende te bueren op het groesgelt van zynen hoeven van Nuwenhuijsse ende Neerhoeve, beyde gelegen inde vors. parochie ende heerlickheyt van Mierle, om daer mede haren vryen wille te doen ende te los staende nae vuytwysen der ordinantie vanden keyserlycken majesteyt. Ende ingevall de vors. Anna met dese assignatie sonder vorder veste nijet bewaert en waer, will in dijen gevall dat de vors. Jan van Grevenbroeck, zynen neve, die hy de vors. brieffve gelaten sal hebben, off by zyne affllievicheyt die in zyn stede sullen succederen, gehouden sullen zyn behorlyck te besetten de vors. vyfftich gulden op het vors. groesgelt.
Noch mackt hy Barbare, Lucie ende Marie, zyne vordere naturlycke kynderen, geprocreert aen de vors. Barbara Mertens, zyne hoeve ter Hoeffve genampt, met allen hare toebehorten, gelyckerwys Aert Verhoeven die selleve nu ter tyt in pechtinghe heefft, gelegen inde parochie van Mierle vors., om deselleve nae zyne doot erffelyck te hebben, besitten ende gebruycken ende onder den anderen te deelen ende henne wille daer mede te doen sonder toedoen van ymanden.
Ende indyen de vors. Anna storff sonder wettege geborten, sullen de vors. vyfftich gulden wederom commen aendie vors. heerlickheyt. Ende soo ennege vande andere drye dochteren haer tot geestelycken staet begaven, als ick verkose datse doen sullen, dat ellick alsdan thien Carolus gulden op haer lyff iarlycx buren sal op de vors. hoeve ter Hoeven ende vyfftich gelycke Carolus gulden eens te boeren op de vors. hoeffve daerme hem met cleeden sal int clooster.
Item mackt hy testamentmacker zynen neffve den vors. joncker Francois van Grevenbroeck, zyns broeders soone, alle zyne goederen die hy achterlaet inden lande van Luydick, ende begert ernstelyck dat hy des testateurs vuntpeeteren joncker Jannen van Grevenbroeck, zynen outsten soone, wel sal doen leeren ende optrecken, die hy daeromme te meer synen vorderen generalen erffgenaem heefft geinstitueert onder de regeringhe van zynen vader vors.
Item hy mackt den capelle der kercke van Mierle synen damasten rock om casufelen daer aff te macken, ende der capelle oft huys van Mierle ende den altar inder kercke van Mierle, zynen camelotten tabart, zoo hy die dragen plach mette voeder, om ornamenten daeraff te doen macken;
ende Laureynsen van Eynhouts, synen schoutent van Mierle, een engelotth, eens te geven; ende heer Huyberden Houtlocx eenen gouden gulden, oock eens te geven.
Ende om die testamente te beeter onderhouden te worden gheefft hy testamentmacker heer Willemen Dickbier, prior opde Hage by Eyndhoven, volcommen macht ende bevel, indyen hier nu yet geordinert ware waermede tselvre off enneghe clausule daer inne gescreven henne effect nyet sorteren en solde ofte solden ofte ennichsints men tselleve men! solde connen infringeren, datteselve heer Willem alsullicx corrigere ende muteren sal in alder maniren hy testamentmacker solde mogen doen indyen hy selver in menschelycker nature alsdan tegenwordich waer, reserverende den vors. testamentmacker dit testament te moghen mueteren, adderen, declareren als hem dat beliven sall.
Ende want dit altesamen vor ons schepenen vors. alsoo geschiet is, soo hebben wy schepenenen vors. dit tegenwordich testamente met onsen gemeenen schependoms segel besegelt.
Geschiet int iaer ons Heeren XVC tweendertich, den negenentwintichsten dach in septembri.
Daer nae ten daghe, jare ende maent vors. ontrent een uure nade ordinantie vanden vors. testamentmacker heefft denselleven vuyt crachte vande clausule revocandi, addendi, immutandi, corrigendi, declarerende etc. inden vors. originelen testamente gescreven ende geinsereert, gewilt alnoch dat de vors. Barbara Martens dochter sal hebben synen gevoudert lackenen tabbart, met vossenvellen gevoedert; ende dat myn neffve joncker Francois van Grevenbroeck inden naem van synen outsten soone, mynen universelen erffgenaem, sal schuldich zyn de vors. Barbara Martenssen met hare kynderen te doen stellen ende cleeden inden rouwe in goet swart lacken; ende doen macken Rodasti den vorster van Mierle eenen swarten pulsrock; ende Heylwege zyne marte te geven lacken tot eenen swarten rock; ende betalen Janne Kems tghene hy hem schuldich is, ende nu Jannen den muelenmeester ende Hendricken syne camerlinck; ende dander knapen ende Heylwege syne maerte vors. henne volle huere al en isse noch nijet verscheenen. Ende mackt zynen vors. schoutentht Laureynsen van Eynhouts vier gulden voor zynen rocklacken dat hy testamentmacker hem beloofft hadde; noch denselleven Lauwereynsen eenen engelotth ende heer Huybrecht Houtlocx eenen gouden gulden van XXVIII stuyvers, die hy testamentmacker voor hennen arbeyt hen gemackt heefft.
Willende oock dat de vors. Laureyns sal blyven in officie tot Mierle in alder maniren hy nu is soo lange hy will dienen. Ende sal mynen vors. neffve joncker Franchois van Grevenbroeck inden naem syns soons vors. den vors. Laureyntsen van Eynhouts te baten comme jarlycx een nu rock laecken offte vier carolus gulden daervoor, dwellick den vors. joncker Franchois aldaer present synde geloffden aen den vors. testamentmacker synen sone in alles te volbrengen, ende voorts alle andere stucken dat des testamentmackers siele daeraff ongelast blyve mochte.
Voort verclaerende den vors. testamentmacker ende wilt dat dieghene die niet de mackselen, legaten offtie parthyen vande ghene die desen synen vuytersten wille nyet en willen vollegen noch daer mede te vreden zyn, tsy in heel offte deel, sullen alsdan vanden selleve mackselen geheel vervallen zyn, ende sullen indesen gevalle deselleve goederen succederen op syns susters nagelaten kynderen, sonder argelist.
Dit is geschiet ende gepasseert voor goede, eerbare, discrete mannen heere Huybrecht Houtloexs ende Laureyntsen van Eynhouts, alle beyde gemeen notarissen, diewellicke tghene vors. neffens de vors. schepenen van Mierle door begerte vande vors. testamentmacker hebben beteeckent, dwellick wy schepenen vors. door begeerte des vors. testamentmackers oock gerne gedaen hebben in kennisse der waerheyt van tghene vors. is.
naar de tekst van het testament zoals opgeschreven in Cartularium Mierlo 1833
