De traditie van de Meiboom.

De juiste betekenis van Mei kennen we niet, waarschijnlijk komt het van de Griekse moedergodin Maia, godin van de aarde en de vruchtbaarheid. Zij was de moeder van de god Hermes. Het Griekse woord maia betekende oorspronkelijk 'moeder' en later 'vroedvrouw'. De Romeinen vereerden deze Griekse moedergodin opdat zij de dingen van de natuur zou laten groeien. En zij noemden de meimaand (Maius in het Latijn) naar haar. Via de Christelijke invloed is de maand mei ook de Mariamaand geworden. Maria als moeder van Jezus werd gekoppeld aan de moedergodin Maia.

In het verleden was de mens afhankelijk van de groeikracht van de natuur. Het uitblijven van warmte en regen leidde onverbiddelijk tot honger en armoede. Om de natuurkrachten en de goden gunstig te stemmen en daardoor groeikracht en vruchtbaarheid af te dwingen, verrichtte de mens bepaalde rituelen. Tot zo’n vruchtbaarheids-ritueel kan het planten van de Meiboom gezien worden. Waarom werd gekozen voor een boom? Omdat het één van de indrukwekkendste uitingen van die vernieuwing in de natuur is, die na een seizoen van schijnbare nutteloosheid en dood, plotseling weer tot leven komt. We nemen als voorbeeld dan al gauw een eik waarin de druïden lang geleden hun maretakken sneden. Hij toont zich in deze tijd van het jaar op zijn mooist, zo kunnen we hem nog steeds zien als een symbool van steeds weer oplevende groeikracht, van vruchtbaarheid en nieuw leven.

Het meifeest is een van de oudste volksfeesten die wij kennen, onze verre voorouders vierden dan de komst van de zomer. Ze zongen en dansten het nieuwe seizoen uitbundig tegemoet, als een verwelkoming aan de natuur. Op velden en in de heuvels werden vreugdevuren aangestoken, het waren tevens schoonmaakvuren om al het oude te verbranden en achter hen te laten. Het Meifeest werd in de meeste Germaanse landen gevierd en het planten van de Meiboom was zowel in de noordelijke als de zuidelijke Nederlanden op vele plaatsen een goed gebruik. De plaatselijke overheden waren zeer vereerd en betaalden er zelfs vaak voor om een Meiboom ter hunne ere te zien oprichten.

Het van oorsprong heidens feest kreeg al tijdens de middeleeuwen steeds meer een christelijk karakter. Voor de katholieken werd Mei de maand van de Mariaverering, aan haar werden de Meifeesten steeds vaker opgedragen. Hij werd ter hare ere opgericht en als symbool van nieuw leven meegedragen in processies.

In de 16e eeuw werd de Meiboom ook een symbool van de liefde, en werden er weer nieuwe tradities toegevoegd aan de viering van de Meifeesten. In de vooravond van de eerste Mei werd de boom door huwbare jonggezellen in het bos gehaald of geroofd en werd versierd door huwbare meisjes. De boom werd voortdurend bewaakt, want jongens uit naburige dorpen lagen op de loer om hem te roven. De Meiboom werd opgesteld op dorps- of kerkplein, en versierd met groen, linten, bloemen van papier, vruchten, enz.
Aan het einde van de 18e eeuw werd in Nederland de Meiboom ook opgericht als vrijheidsboom, waarbij de vrijheid van het volk wordt gevierd. De democratisering van de landen in Europa was ingezet en werd zo benadrukt.

 

De Meiboom in Mierlo

De Meiboom in Mierlo wordt jaarlijks in samenwerking met de Gemeente Geldrop-Mierlo door HKMyerle geplaatst. Deze Meiboom draagt het grote schild met het Mierlose gemeentewapen en heeft een zwevende driekroon, die ook wel tiara wordt genoemd; drie ringen die met elkaar verbonden zijn; de kleinste ring, boven, staat voor de jeugd, de middelste voor de huwbare leeftijd en de grootste voor de ouderdom. Elk jaar wordt een nieuw (dennen)boompje in de top geplaatst, als teken van een nieuw begin en worden de ringen met groen en linten versierd. Jaarlijks hangen we een nieuw schildje van een vereniging aan de Meiboom. Meestal gebeurt dat op verzoek van een vereniging zelf, bv. als zij een jubileum te vieren hebben. Op deze manier is de Meiboom echt een symbool geworden van saamhorigheid in onze gemeenschap. De Meiboom heeft gestaan bij het gemeentehuis, maar staat sinds een aantal jaren op het plein tussen de H. Luciakerk, pastorie en het patronaat.

Behalve de verenigingsschilden hangen aan de Meiboom ook enkele herdenkingsschilden. Eén voor Hans Berkers die bij leven de animator van de Meiboom is geweest en jarenlang zorggedragen heeft voor de plaatsing van de meiboom. Daarnaast hangt er voor 2021 een schild ter herinnering aan de Coronapandemie. In 2020 is ten gevolge van deze pandemie de plaatsing van de Meiboom niet doorgegaan.

Dit dreigde voor 2021 ook, maar het bestuur van HKMyerle en de werkgroep Meiboom hebben ervoor geijverd om de boom toch op te richten. Dit is in stilte gebeurd omdat de onthullingsactiviteiten niet pasten binnen de maatregelen die waren afgekondigd. Daarom is er ook geen verenigingsschild geplaatst maar in plaats daarvan een herdenkingsschild met als tekst "Terug naar toen", waarmee de vereniging de hoop uitspreekt om zo snel mogelijk weer normaal te kunnen gaan opereren.

 

 

Nog meer Mei!

Veel korter in onze herinnering kennen we gebruiken en begrippen die met “de Mei” te maken hadden:
De boeren die Meivaarten door hun velden hielden voor een goede oogst.
Elk jaar opnieuw werd in de maand mei huizen en land gehuurd, personeel ontslagen en in dienst genomen, dit noemden ze het “Meihouden”.
Verliefde jonge mannen plaatsten in de nacht van 1 mei een berkentak, genaamd “de liefdesmei” bij het huis van hun uitverkorene.

Wel voor mijn liefjes deure
Plant ik, als minnepand,
De Meiboom, zoet van geure,
En bied haar hart en hand;
En zeg haar: 'Lief! kom blijde
Nu voor uw venster staan;
Het zoete Mei-getijde,
Och! is zoo snel gedaan.’

Het kiezen van een Meikoning en Meikoningin.
De levensbomen die de bovenlichten van voordeuren en oude merklappen sieren, zijn de prototypen van een meiboom. Je kunt ze als voorgangers zien..
En nog een die we vandaag de dag nog steeds in ere houden ”het plaatsen van de “Mei” als het hoogste punt is bereikt op een huis in aanbouw. Oorspronkelijk vaak een boomtak, maar tegenwoordig ook vaak in de vorm van een vlag.

In de ons omringende landen en ook in ons eigen land worden al sedert lange tijd weer Meibomen opgericht, soms heel eenvoudig, soms erg uitbundig versierd en hebben zo een vaste plaats in de gemeenschap gekregen.

Wij zijn in tegenstelling tot onze voorouders wat minder afhankelijk van de natuur, maar toch hebben ook wij geen zeggenschap over onweer, donder en bliksem, winden, stormen en orkanen. Wij kunnen niet zorgen voor te veel, of te weinig zon en regen. Maar toch kunnen wij de groeikracht van de natuur niet missen en zien de komst van de lente en zomer steeds met vreugde tegemoet. En snappen daardoor ook waarom deze traditie ooit is geboren.