In 1961 vond Jan Goels op de Grote Heide, ongeveer op de grens van Geldrop-Mierlo en Waalre (waar nu de A2 ligt) een steen, die hij mee naar huis nam. Hij beschouwde de steen als een klopsteen, waarbij hij afbeelding niet opmerkte. In het gebied was een opgraving gedaan van een jachtkamp uit de Ahrensburgcultuur door archeologen van de Universiteit Groningen. Er waren kenmerkende voorwerpen van de rendierjagers aangetroffen. De Ahrensburgcultuur is te dateren in het laat-Paleolithicum, tot zo’n 10.000 jaar voor Christus. De rendierjagers maakten volop gebruik van stenen handwerktuigen, zoals pijlen, speerpunten en messen. Die werden met een klopsteen van een hardere steensoort, scherp gemaakt en gehouden.
Jan Groels heeft dus zo’n klopsteen gevonden en thuis bewaard, hij zag het bijzondere ervan toen nog niet in. Later heeft hij de steen via Ad Wouters en Tjerk Vermaning overgedragen aan het archeologisch opgravingsteam. Door deze manier van vinden is er nooit geen goede beschrijving van de vondst gemaakt en mede door de niet onberispelijke reputatie van Wouters en Vermaning, zorgt dat ervoor dat er al snel twijfel ontstond over de waarheid van de vondst en de authenticiteit van de afbeelding op de steen. Wetenschappelijk onderzoek van de steen, onder andere door de Universiteit van Bordeaux, wijst uit dat er sprake is van een steen uit het betreffende tijdperk. Ook lijkt het erop dat de afbeelding in die tijd is aangebracht, maar zekerheid daaromtrent is er niet. De vraag komt op of men in die tijd een afbeelding met deze dunne lijnen en detaillering wel kom maken. Er moest immers gewerkt worden met een krassteen. Zo blijft er twijfel bestaan, maar vanuit Mierlo geloven we graag dat de steen echt is en dat onze Venus één van de oudste kunstvoorwerpen is die ooit in Nederland gevonden zijn.

De steen is van zandsteen en is 7.4 cm lang, 5,6 cm breed en 1,2 cm dik. Hij is antraciet van kleur. Op de steen is een afbeelding ingekrast van een vrouwenfiguur met lendedoek, zonder hoofd, handen en voeten. Deze zijn waarschijnlijk afgeslagen bij het gebruik van de klopsteen (of retouchoir). De ingekraste figuur is niet zo goed zichtbaar. Vandaar dat die in eerste instantie dan ook over het hoofd werd gezien. Over de steen loopt een gele band, zoals op de foto boven aan deze pagina goed te zien is. Onduidelijk is of die wijst op een mogelijke inkleuring met oker van de steen ten tijde van het gebruik, of dat die band onstaan is door inwerking van een wortel in de tijd dat de steen onder de grond heeft doorgebracht.

In deze afbeelding zijn de lijnen wat ingekleurd, waardoor de vrouwenfiguur beter te zien is. De naam Venus van Mierlo is aan de steen gegeven door een journalist van de Volkskrant in een artikel over de vondst in 1961. Hij legde het verband tussen de bevallige dame die op de steen staat afgebeeld en het beroemde beeld dat omstreeks 130 voor Christus in Griekenland is gemaakt van de godin Aphrodite, die door de Romeinen Venus werd genoemd. Of de journalist afging op de fonetische overeenkomst van de namen of op de vergelijkbare vondst in 1820 van het beeld door een boer op het eiland Milo weten we niet. Deskundigen nemen aan dat de steen als waardevol werd beschouwd door de gebruikers en dat die gedurende langere tijd werd gebruikt en meereisde met de trekkende jagers. Het is dan ook niet aannemelijk dat de steen is gemaakt in de kamp waarin die is gevonden.
Soms wordt ook de naam Danseresje van Geldrop gebruikt, dat komt beter overeen met de vindplaats en past mooi bij een soortgelijke vondst in de buurt van Venray, namelijk de Danser van Wansum.

De vondst van de steen werd uitgebreid beschreven in Brabants Heem in 1962 in het artikel: Belangrijke vondsten van de Ahrensburgcultuur in de gemeente Geldrop van A. Bohmers en A.M. Wouters. Ook werd er in dat jaar een uitgave van de AO (Actuele Onderwerpen) reeks. Dit is een periodiek verschijnende uitgave die actuele onderwerpen van achtergrondinformatie voorziet.
De Venus van Mierlo is een tijd te zien geweest bij de Universiteit in Groningen, later is de steen tentoongesteld bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en bij het Brabants Museum in Den Bosch. Daarna is deze opgeslagen in het depot. Vanaf 2022 wordt de Venus van Mierlo tentoongesteld als onderdeel van de expositie ‘Het verhaal van Brabant’.

Meer lezen : 

   Groningers vonden eerste specimen paleolitische kunst in Noord-Brabant

   Nieuwsblad van het Noorden, 3 mei 1961
  lezen

De ontdekking van deze oude steen bij de opgraving in Geldrop wordt voor het eerst beschreven in Het Nieuwsblad van het Noorden. De naam Venus van Mierlo moest toen nog door een Volkskrant journalist worden toegekend, dus die wordt in dit artikel niet genoemd.

   Belangrijke vondsten van de Ahrenburgcultuur in de gemeente Geldrop

   A. Bohmers en A.M. Wouters, Brabants Heem 1962
  lezen

In dit artikel, overwegend van de hand van Ad Wouters, wordt een overzicht gegeven van de opgraving in Geldrop waar ook de Venus van Mierlo is gevonden. De steen, die daarbij niet met de eigen naam genoemd wordt, wordt in dit artikel voor het eerst beschreven. Dit artikel wordt beschouwd als de eerste wetenschappelijke publicatie over de Venus van Mierlo.

   Het einde van een mythe? De danseres van Geldrop of De Venus van Mierlo

   Ad Maas
  lezen

Ad Maas maakt een overzicht van de discussie over de vraag of de Venus van Mierlo dan wel de Danseres van Geldorp echt is. Wie zijn de belanghebbenden in deze discussie en wanneer komt er eindelijk eens een echte duidelijkeheid?

   Venus van Mierlo

   Werkgroep Canon van Mierlo, Henk van Sleeuwen
  lezen

In 2022 was het jaarthema van Heemkundekring Myerle: "De Canon van Mierlo Un dörp mi pit". In de canon zijn 28 items beschreven die Mierlo gemaakt hebben tot het dorp wat het nu is. Het eerste item van de canon is de Venus van Mierlo. Zover bekend het allereerste voorwerp wat aan ons dorp gelinkt kan worden.

   Het danseresje van Mierlo

   Wilkeshuis, van Baaren, Verhees
  lezen

In het boek 'Honderd eeuwen. Groot vertelboek uit onze geschiedenis' schrijft C. Wilkeshuis boeiende vertelsels over onze voorouders in pakkende vehalen. Hij schrijft over de Germanen, over de onderlinge twisten tussen bevolkingsgroepen en over bekende personen uit onze geschiedenis. En zo dus ook over de Venus van Mierlo. Een leuk verhaaltje over hoe het heeft kunnen gebeuren.

   Kunstmatige intelligentie in de vorm van een chatbot: zegen of bedreiging?

   Hans Verhees, Henk Simons
  lezen

Er is een beperkt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden die kunstmatige intelligentie in de vorm van ChatGPT zou kunnen hebben voor onderzoekers van cultureel erfgoed. Daarvoor zijn artikelen gemaakt door ChatGPT over de Venus van Mierlo. In dit artikel kun je lezen of en hoe het programma er slaagt om er iets van te maken.

   Prehistorische kunst

   Museon, Den Haag
  bekijken

Er zijn in Nederland niet veel versierde voorwerpen opgegraven. Er zijn tekeningen die je direct herkent, die dus realistisch zijn zoals de Venus van Mierlo en de Danser van Wansum, maar veel tekeningen bestaan alleen uit strepen en punten. Ook zijn er kunstvoorwerpen gevonden zoals de bekende venusbeeldjes. Zijn dit vruchtbaarheidsbeeldjes, hebben ze een andere functie of is het gewoon kunst om de kunst? In deze video wordt het toegelicht.