Terug naar de startpagina. Oude Raadhuis met torentje en bordes uit 1806. werd als raadhuis tot 1963 en sinds 1990 gebruikt als huisvesting voor de Heemkundekring en VVV. Heilige Luciakerk, neogotische kerk uit 1859 gebouwd door H.J. van Tulder. Brits militaire begraafplaats en laatste rustplaats voor 665 Britse 
		militairen Televisietoren Mierlo is een 105 meter hoge zendmast uit 1957. Kasteelboerderij aan de Kasteelweg uit omstreeks 1700 behoorde oorspronkelijk
 bij Kasteel Mierlo. De huidige standerdmolen zou gebouwd zijn in 1640 en stond op het hei-eind. In 1858-1860 werd de molen overgeplaatst naar de dorpskern van Mierlo. Patronaatsgebouw uit 1914, het familiewapen bevindt zich boven de ingang.
        Kasteel Myerle, informatie Lettertype verkleinen    Lettertype herstellen     Lettertype vergroten    
Historische geografie Mierlo

Een gedeelte van de kaart van 1832.
Kunt u zien welk gebouw in de cirkel staat?

Historische geografie bestudeert met name de wijze waarop het cultuurlandschap, met de elementen en structuren daarin, tot stand is gekomen onder invloed van menselijk handelen. Kenmerkend is het gebruik van historische bronnen en het natekenen van allerlei kaartmateriaal.

In het samenwerkingsverband Historische Geografie Brabant wordt met andere heemkundekringen door leden van HKM zeer intensief gewerkt aan het verzamelen en verwerken van gegevens die het mogelijk maken om inzicht te krijgen en te geven in de historische geografie van Mierlo (tot 1968) en andere Brabantse plaatsen.

Op deze pagina krijgt u wat achtergrond informatie over dit project en de gebruikte bronnen. Ook kunt u lezen wat de wens en daarmee het uiteindelijke doel van de werkgroep is.

Belangrijk is wat we op dit moment kunnen publiceren. U vindt hieronder een link naar de kadastrale kaart van Mierlo in 1832, met daaraan gekoppeld de beschikbare informatie over de objecten. Ook treft u een link aan naar de site van Historische Geografie Brabant, waarop het totale project van de verschillende heemkundekringen gevolgd kan worden. Veel plezier met het verkennen van Mierlo en de rest van Noord Brabant zoals het ooit was.

Links

De interactieve kaart werkt vaak niet goed als u Internet Explorer gebruikt. U kunt deze dan beter openen met Chrome, Firefox, Edge, Safari of een andere browser

Naar de interactieve kaart van Mierlo in 1832

Naar de site van Historische Geografie Brabant

Enkele oefenvraagjes bij de kaart van 1832 (oude versie, in bewerking)

Informatie in de krant

Met betrekking tot de ontwikkelingen met het digitaliseren en publiceren van de interactieve kadastrale kaart zijn wat artikelen in de krant verschenen. U kunt ze via de link lezen.

Mierlose Krant 25 juni 2020 Historische geografie Peelland, daar kun je helemaal in verdwalen

Eindhovens dagblad 13 juni 2020 Kaart Mierlo in 1832 nu digitaal

Eindhovens dagblad 19 oktober 2017> Toponiemen Mierlo ontrafeld

Eindhovens dagblad 6 april 2017 Met een paar klikken terug naar Mierlo in 1832

De Mierlose krant 30 maart 2017 Werkgroep historische geografie Mierlo introduceert 'Mierlo anno 1832'

Achtergrond informatie

Werkgroep Historische Geografie Mierlo

Een aantal leden heeft zich in de voorgaande jaren verdiept in het programma QGis dat kadastrale gegevens, toponiemen, cijnsregisters, verpondingen en genealogische gegevens koppelt. En te zijner tijd worden ook foto’s, artikelen, verhalen en aktes om alles te bewijzen aan elkaar gekoppeld waarbij in principe iedere kadastrale situatie uit het verleden á la minuut gezien kan worden.

Met het programma QGis kunnen alle percelen en gebouwen getekend worden. Van wat we de afgelopen jaren al hebben gedaan is er een eerste overzicht van toen het kadaster in werking trad, dat was oktober 1832. Als basis beginnen we in 1832 maar dat zou door kunnen lopen tot bijvoorbeeld 1967 (voor Mierlo zoals het was tot 1968). Maar we kunnen ook nog teruggaan in de tijd. Want ook voor 1832 geven de maatboeken, verpondingen, cijnsregisters, schepenbankarchief van Mierlo en het notarieel archief veel informatie prijs, die allemaal opgenomen kan worden in en gekoppeld aan de gegevens op de kaarten. Willen we nog verder in de tijd terug, dat kan met al onze archeologische vondsten, waar we al vele gegevens van hebben, zodat we terug zouden kunnen naar de eerste bewoners van wat de heerlijkheid Mierlo heet.

Wens

De wens is dat we vanuit 1832 als basis per jaar naar een film kunnen kijken waar alle veranderingen van heel Mierlo in zitten. Dat we de film bij ieder jaar stop kunnen zetten om dan te kijken wie er woonden en welke bezittingen ze hadden, zodat alle veranderingen te zien zijn tot bijvoorbeeld 1967 maar ook terug in de tijd zover het mogelijk is. Voor dit doel hebben we op de achtergrond groter en degelijker materiaal nodig om de grote hoeveelheid materiaal op te slaan en ook nog in de lucht te houden.

Interesse?

Heeft u interesse om de werkgroep te komen versterken of heeft u een vraag, informeer dan bij de contactpersoon van deze werkgroep.

Toelichting

Kadaster

De Basisregistratie Kadaster is een verzameling gegevens over percelen, eigendom, hypotheken, beperkte rechten (zoals recht van erfpacht, opstal en vruchtgebruik) en leidingnetwerken. Daarnaast staan er kadastrale kaarten in met perceel, perceelnummer, oppervlakte, kadastrale grens en de grenzen van het rijk, de provincies en gemeenten. Met als doel het verschaffen van een overzichtelijke en systematische weergave van gegevens betreffende de rechtstoestand van onroerende zaken en de feitelijke gesteldheid van die zaken. Voor de historische geografie moeten de kadaster gegevens worden onderzocht, en uitgewerkt worden in een bestand. Daarnaast moeten notariële gegevens worden uitgespit, vooral de notariële akten van voor 1832 geven nog steeds vele gegevens prijs die onze vereniging zal kunnen gebruiken bij diverse onderzoeken.

Toponiemen

Een gedeelte van de kaart van Mierlo.
Op deze kaart staat een aantal toponiemen vermeld.

Een toponiem is de naam van een geografische eenheid, bijvoorbeeld de naam van een stad of een onderdeel van een landschap zoals een rivier. Niet alleen de naam van een stad, plaats of dorp is een toponiem, maar ook de naam van een landschapselement zoals een rivier, eiland, gehucht, stuk grond of erf. In Mierlo zijn er veel landerijen achterhaald, welke in het verleden bij de grote middeleeuwse hoeve hebben behoord. Er wordt gewerkt aan de reconstructie van de plaats van de hoeven en huizen in Mierlo, terug in tijd tot 1662, die veelal een eigen naam hebben.
Een toponiem heeft vaak een historische betekenis. Een toponiem eindigend op 'horst' duidt op een bebost heuveltje in een drassig gebied. Een 'sprink' is een waterloopje meestal dienende tot waterafvoer. Hiermee is het toponiem 'sprinkhorst' eenvoudig uit te leggen als een heuveltje bij een klein beekje. De blokhut in Mierlo is dus waarschijnlijk vernoemd naar een hoger gelegen gebied bij de Overackerse loop. Lo' of 'loo' geeft aan dat er sprake is van klein bos of een open plek in een bos. 'Mier' blijkt in het algemeen een verwijzing naar een moerassig gebied te zijn, net als 'goor'. Mierlo kan dan ook verklaard worden als een droge beboste plek in een drassig gebied, goed geschikt om daar bewoning te realiseren.
Een toponiem is vaak ook een heel pratische verwijzing. Hazewinkel bijvoorbeeld. Winkel verwijst naar een uithoek aan de rand van het dorp. Als daar dan veel hazen zitten, is de naam van het toponiem snel gevonden. Ganzenwinkel of reewinkel zijn zo ook te verklaren. Een toponiem kan ook verwijzen naar de vorm van het object. Een voorbeeld daarvan is de Kromme Haagdijk. De vorm van de weg doet denke aan een vleeshaak of een krabber om de grond te bewerken. Beiden zijn krom. Een uitdrukking voor krom was omstreeks 1800 ‘crawwel’. Deze weg werd ook wel 'de crawwelsedijk' of later de ‘Kromme Haakdijk’ genoemd. In de loop van de tijd is dit waarschijnlijk verbasterd tot de Kromme Haagdijk en is die naam formeel vastgelegd.

Verpondingen

is een vorm van grondbelasting, die tussen de 17e en 19e eeuw in Nederland werd geheven. In Mierlo is er van 1662 tot 1785 een vastlegging van wat de toenmalige bewoners van Mierlo aan onroerende goederen in bezit hadden. De gegevens die nodig waren om de hoeveelheid te betalen verponding voor een bepaalde eigenaar van onroerend goed uit te rekenen, werden opgetekend in zogenaamde verpondingskohieren.

Maatboeken

In Brabant werd in het maatboek van 1792 opgetekend wie de eigenaar was, van wie de akkers waren en hoe groot het perceel was. Na verloop van tijd, toen veel percelen waren opgesplitst of nieuwe akkers waren ontgonnen, werd het maatboek vernieuwd in 1810. Hierbij werden de percelen opnieuw benoemd, en genummerd. In maatboeken van die tijd werden dus alle percelen vermeld. Het maatboek werd gebruikt door de gemeente om te berekenen hoeveel bede (belasting) betaald moest worden. Op 1 oktober 1832 werd de verponding en maatboeken opgevolgd door de invoering van de grondbelasting die gebaseerd was op het Franse kadaster.

Genealogische databanken

bevatten veel informatie over bewoners van Mierlo en hun onderlinge relaties. Door deze kennis bij de kadastrale informatie te betrekken kunnen we zien, wie welk perceel of pand op een bepaald moment in eigendom had. Kadastrale gegevens, toponiemen, notarieel, verpondingen en genealogie zijn dus nauw met elkaar verbonden.

Ontwerp: Beeldmerk 
	ViziVormViziVorm | Realisatie: Bullit beeldmerk Apart InternetApart Internet | Webmaster: Hans Verhees